Pazartesi, Nisan 27, 2009

türkçe öğreniyorum: sempoş

merhaba arkadaşlar,
bugünkü dersimizde dilbilgisel olduğu kadar sosyal boyutu ile de önemli bir kelime olan "sempoş"u inceleyeceğiz. 
sempoş ile onun aklımıza getirdiği ilk kelime olan sempatik arasında yakın ama bir o kadar da ilginç bir ilişki vardır. en baştan söylemek gerekir ki sempoş sempatiğin kısaltması değildir. hatta bu iki kelime neredeyse birbirine zıttır bile denilebilir. şimdi örneklerle açıklayalım:

örnek cümle 1:
"ya pardon şu kutuyu kaldıramıyorum, bana yardım eder misin?"

bu cümleyi kullanan bir kız sempatiklik sınırları dahilindedir. fiziksel olarak başaramadığı bir iş için bizden yardım istemekte ve bunu da kibarca sorarak yapmaktadır. kendisine yardım edip etmemek bize kalmıştır. 

örnek cümle 2:
"ya canım yaaaaa, ay bi türlü kaldıramadım şu salak kutuyu ya, öfff. hadi sen yapsana ya sen yaparsın güçlüsün sen yaaaa." (kafanın çeşitli açılarla yana yatması, bir takım jest ve mimiklerle zavallılık hissinin güçlendirilmesi)

işte sevgili dostlar, ikinci örnek cümlemizdeki kız sempoşun daniskasıdır. kendisini acındırmak sureti ile -sempatik bir görünüm sergilediğini düşünerek- yardım dilenmektedir. aslında yardım edilmiyesi, mikili tokasıyla oracıkta bırakılasıdır ve fakat günümüz Türk toplumunda en çok da işte böyle kızlar yardım görmektedir. 


sempoş kızları sempatik kızlardan ayırt etmenin bir çok yolu mevcuttur. mesela action figure'lü anahtarlığı olan bir kız (temel reis hariç) sempatik iken anahtarlarının toplam boyutundan üç kat büyük, süper tüylü peluş hayvancıklı anahtarlık taşıyan kız sempoştur. yolda gördüğü köpeği kediyi oy ne kadar şirin deyip geçen ya da eğilip normal normal seven kız sempatiklik sınırları dahilindeyken, "ayyyyyy hüseyin şuna baaaak ne kadar tatlı yaaaa ölürüm ben buna agucuk mugucuk, çok şirin ya resmen biblo yaa" şeklinde uzayıp giden cümleler kuran kediyi/köpeği sadece kucağına alıp orasını burasını mıncırmakla kalmayıp size ve bütün dünyaya da sevdirmeye çalışan, oracıkta bir sevgi tiyatrosu sergileyiveren kız sempoşluğun kitabını yazmıştır. örnekler çoğaltılabilir, ve fakat teorimizi temel bir argümanla özetlememiz gerekirse şöyle diyebiliriz: 
uyuzluk ve gudubetlikten uzak, kendine has sevilesi özellikler barındıran ve en önemlisi sempatik olup olmadığını umursamayan kızlar sempatikken, çeşitli şirinlikler, nazlanmalar, garip sesler çıkarmalar, minnoş minnoş konuşmalar suretiyle ilgi çekebileceğini ve etrafındakilere bir çok şey yaptırabileceğini fark etmiş olan, ve ısrarla bu davranış şekillerinin üzerine giderek bunları gayet de bilinçli ve manipülatif bir şekilde kullanan, bu şekilde davranmayı bir yaşam tarzı haline getirmiş kızlar ise sempoştur. 

türkçe dersinden çok sosyoloji dersi oldu bugün. ama olsun önemli olan öğrenmek. bir sonraki dersimize kadar hoşçakalın.

Hiç yorum yok: